การนวดพื้นฐานท้อง
๑. การนวดท่าแหวก
-นั่งคุกเข่าคู้ หันเข้าหาผู้ถูกนวด ใช้ข้อที่ ๒ ของนิ้วกลางมือ (ข้างไกลผู้ถูกนวด)
แตะหัวตะคาก กดเฉียง ๔๕
๐ กับแนวสะดือ ดันปลายนิ้ว (นิ้วชี้, นิ้วกลาง, และนิ้วนาง)
เข้าหาหัวตะคากของผู้ถูกนวด
-เลื่อนมือขวางลำตัวผู้ถูกนวด ให้ปลายนิ้วกลางห่างจากเส้นกึ่งกลางลำตัว ๑ นิ้วมือ
ต่ำกว่าสะดือ ๑ นิ้วมือ กดนิ้วมือลงแนวดิ่ง (ไม่ใช้ปลายนิ้วกด)
-วางมือให้นิ้วกลางแตะกึ่งกลางลำตัว เหนือสะดือ ๑ นิ้วมือ กดนิ้วมือลงแนวดิ่ง (ไม่ใช้ปลายนิ้ว)
เลื่อนมือ กดจุดที่ ๔, ๕ และ ๖ ตามแนวเดิม ห่างจากจุดก่อนหน้า ๑ นิ้วมือ
(จุดที่ ๖ อยู่บริเวณใต้ลิ้นปี่)
-นวดท่าแหวก รอบที่ ๒ และ ๓ ย้อนไป – มาได้
๒. การนวดท่านาบ (นวดต่อจากท่าแหวก)
-นั่งคุกเข่าคู้ หันหน้าไปทางศีรษะผู้ถูกนวด วางมือ (ข้างใกล้ผู้ถูกนวด)
ให้ปลายนิ้วกลางอยู่เส้นกึ่งกลางลำตัว ใต้ลิ้นปี่ โดยไม่ให้นิ้วชี้และนิ้วนางกดบนกระดูกซี่โครง
กดนิ้วมือลงแนวดิ่ง (ไม่ใช้ปลายนิ้วกด)
-เลื่อนมือ ให้นิ้วนางชิดแนวกึ่งกลางลำตัว ต่ำจากจุดที่ ๑ ประมาณ ๑ นิ้วมือ
นิ้วชี้ต้องไม่กระดูกซี่โครง กดในลักษณะเดียวกับข้อ ๑
-เลื่อนมือ กดจุดที่ ๓ และ ๔ ตามแนวเดิม ห่างจากจุดก่อนหน้า ๑ นิ้วมือ
-เลื่อนมือ ให้นิ้วก้อยอยู่ชิดแนวกึ่งกลางลำตัว ต่ำกว่าสะดือ ๑ นิ้วมือ กดในลักษณะเดียวกับข้อ ๑
-เฉียงมือ ๔๕
๐ ให้ข้อที่ ๒ ของนิ้วกลางแตะหัวตะคาก
กดโดยดันปลายนิ้วเข้าหาหัวตะคากของผู้ถูกนวด
-นวดท่านาบ รอบที่ ๒ และ ๓ โดยเริ่มจากใต้ลิ้นปี่มาตาลำดับ
(ไม่นวดย้อนกลับไป-มา เหมือนท่าแหวก)
๓. นวดตามขั้นตอนท่าแหวกในข้อ ๑. และท่านาบในข้อ ๒. อีกด้านหนึ่ง
๔. การเปิดประตูลมท้อง ผู้นวดเข้าทางด้านซ้ายข้องผู้ถูกนวด นั่งคุกเข่าคู้ หันหน้าเข้าหาผู้ถูกนวด
ใช้มือซ้ายกางนิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือ ๑๘๐
๐ วางนิ้วชิดกระดูกซี่โครงซี่สุดท้ายของทั้งสองข้าง
วางสันมือขวาทาบต่อจากแนวมือซ้าย (ด้านหลัง) ยกมือซ้ายออก
กดโน้มน้ำหนักลงบนสันมือขวาจนพบจุดชีพจร
๕. จับชีพจรที่ข้อมือซ้ายของผู้ถูกนวด ถ้าปกติดีแล้วให้ผู้ถูกนวดพลิกตัวไปมา
เพื่อให้เลือดกระจายทั่วตัว แล้วจึงตะแคงตัวลุกขึ้นได้
ข้อปฏิบัติที่พึงระวังในการนวด
๑. ก่อนนวดต้องให้คนไข้ปัสสาวะให้เรียบร้อย
๒. จัดท่านอนหงายราบ ห้ามใช้แขนหนุนศีรษะ
๓. ในกรณีที่ผู้ถูกนวดกล้ามเนื้อหน้าท้องมากหรือแข็ง ต้องให้ผู้ถูกนวดชันเข่าทั้ง ๒ ข้าง
การกดจุดสัญญาณท้อง
วิธีการนวด
๑. คว่ำมือ (ข้างไกลผู้ถูกนวด) ปลายนิ้ว (ชี้, กลาง, นาง) กด ส.๑ ท้อง
ตำแหน่งที่ ๑ ของการนวดท่าแหวกด้านขวา
๒. คว่ำมือ (ข้างไกลผู้ถูกนวด) ปลายนิ้ว (ชี้, กลาง, นาง) กด ส.๒ ท้อง
ตำแหน่งที่ ๑ ของการนวดท่าแหวกด้านซ้าย
๓. คว่ำมือ (ข้างไกลผู้ถูกนวด) ให้นิ้วชี้แตะกระดูกซี่โครงซี่สุดท้ายด้านขวา
ปลายนิ้วกลางแตะกึ่งกลางลำตัว กด ส.๓ ท้อง นิ้วมือลงแนวดิ่ง (เหนือสะดือ)
๔. คว่ำมือ (ข้างไกลผู้ถูกนวด) ให้นิ้วชี้แตะกระดูกซี่โครงซี่สุดท้ายด้านซ้าย
ปลายนิ้วกลางแตะกึ่งกลางลำตัว กด ส.๔ ท้อง นิ้วมือลงแนวดิ่ง (เหนือสะดือ)
๕. ผู้นวดเข้าทางด้านซ้ายของผู้ถูกนวดนั่งคุกเข่าคู้ หันเข้าหาผู้ถูกนวด
ใช้มือซ้ายกางนิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือ ๑๘๐
๐ วางนิ้วชิดกระดูกซี่โครงซี่สุดท้ายของทั้งสองข้าง
วางสันมือขวาทาบต่อจากแนวมือซ้าย (ด้านหลัง) ยกมือซ้ายออก
กดโน้มน้ำหนักลงบนสันมือขวาจนพบจุดชีพจร (ส.๕ ท้อง เหนือสะดือประมาณ ๒ นิ้วมือ)
ตำแหน่งจุดสัญญาณท้อง
ชื่อ
|
ตำแหน่ง
|
ผลของการกด
|
ส.๑ | ตำแหน่งที่ ๑ ของการนวดท้องท่าแหวกด้านขวา | -จ่ายความร้อนเข้าอุ้งเชิงกรานด้านขวาออกหน้า ขา เข้าท้องน้อย-แก้โรคเกี่ยวกับมดลูก เช่น มดลูกด่ำ มดลูกลอย มดลูกตะแคงต่ำ ดานเลือด และ โรคเกี่ยวกับองคชาติ ปรับสมดุลประจำเดือน -ช่วยแก้โรคเกี่ยวกับ ส.๑, ๓ หลัง ในบางกรณี |
ส.๒ | ตำแหน่งที่ ๑ ของการนวดท้องท่าแหวก ด้านซ้าย | -จ่ายความร้อนเข้าอุ้งเชิงกรานด้านซ้าย ออกหน้าขา เข้าท้องน้อย-แก้โรคเกี่ยวกับมดลูก เช่น มดลูกด่ำ มดลูกลอย มดลูกตะแคงต่ำ ดานเลือด และโรคเกี่ยวกับองคชาติ ปรับสมดุลประจำเดือน -ช่วยแก้โรคเกี่ยวกับ ส.๑, ๓ หลัง ในบางกรณี |
ส.๓ | เหนือสะดือด้านขวา ๑ นิ้ว (โคนนิ้วชี้แตะชายโครงซี่สุดท้าย กางมือให้ปลายนิ้วกลางแตะกึ่งกลางท้อง) | -จ่ายความร้อนออกหลังและบั้นเอวด้านขวา และกระเบนเหน็บข้างขวา-แก้ยอกหลัง โรคดานลม เถาดาน พรรดึก -ช่วยแก้โรคเกี่ยวกับ ส.๑, ๓ หลังในบางกรณี |
ส.๔ | เหนือสะดือด้านซ้าย ๑ นิ้ว (โคนนิ้วชี้แตะชายโครงซี่สุดท้าย กางมือให้ปลายนิ้วกลางแตะกึ่งกลางท้อง) | -จ่ายความร้อนออกหลังและบั้นเอวด้านซ้าย และกระเบนเหน็บข้างซ้าย-แก้ยอกหลัง โรคดานลม เถาดาน พรรดึก -ช่วยแก้โรคเกี่ยวกับ ส.๑, ๓ ในบางกรณี
-จ่ายความร้อนออกหลังและบั้นเอวด้านซ้าย และกระเบนเหน็บข้างซ้าย
-แก้ยอกหลัง โรคดานลม เถาดาน พรรดึก
-ช่วยแก้โรคเกี่ยวกับ ส.๑, ๓ หลัง ในบางกรณี |
ส.๕ | เหนือสะดือด้านซ้าย ๒ นิ้ว (ผู้นวดต้องเข้าด้านซ้ายของผู้ถูกนวดเสมอ เพราะเส้นเลือดแดงบริเวณท้องอยู่ค่อนไปทางด้านซ้าย) | -จ่ายความร้อนออกทั่วท้อง (ออกเส้นสุมนา) เข้าไขสันหลังออกก้นกบ ออกขาทั้ง ๒ ข้าง-ช่วยปรับสมดุลระบบการไหลเวียนให้ดีขึ้นทั่วร่างกาย -ห้ามกดในรายที่เป็นอัมพาตใหม่ ๆ จะทำให้เสมหะมากขึ้นเรียกว่า “ชิวหาสดมภ์” อาจจะทำให้เสียชีวิตก็ได้ |
หมายเหตุ
-ในรายที่อ้วนหรือมีกล้ามเนื้อหน้าท้องมาก ให้ผู้ถูกนวดชันเข่าทั้ง ๒ ข้าง ขณะนวดท้อง
-ในสมัยโบราณ จะนวดตอนตอนเช้า หลังจากตื่นนอน เข้าห้องน้ำแล้ว ก่อนรับประทานอาหาร
แต่ในปัจจุบันไม่สะดวก จึงนวดทุกเวลา ยกเว้นหลังรับประทานอาหารอิ่มใหม่ ๆ หรือหิวจัด
(อย่างน้อย ๑ / ๒ ชั่วโมง)
ข้อควรระวัง
๑. ไม่ควรนวดรอบสะดือ ต้องห่างอย่างน้อย ๑ นิ้วมือ
๒. ห้ามกดบริเวณลิ้นปี่ (ทำให้จุกเสียดได้) และชายโครง (ทำให้กระดูกซี่โครงหักและทิ่มแทงอวัยวะภายในได้)
๓. ห้ามนวดในกรณีที่มีโรคประจำตัว เช่น มะเร็งตับ มะเร็งลำไส้
๔. ไม่นวดในขณะที่อิ่มใหม่ ๆ หรือหิวจัด
๕. ควรระวังในผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตสูง
ข้อมูลจาก nuadthai1.wordpress